բանաստեղծություն

Տե՜ս, վիթխարի երկինքն ասե՜ս
Ծանրացել է երկրի վրա,
Իր երկնային կուծքը կախե՜լ
Սնուցում է նրան:

Ասես թե մոր կո՜ւրծքը լինի
Իր զավակին սնուցող,
… հողն ըմպում է ծուծքը կանչի-
հագենում է երկնքով:

Հողագունդն էլ մարդու նմա՜ն,
Երբ որ նե՜ղն է շատ ընկնում,
Ա՜չքն ուղղում է դեպի երկինք՝

Դատա՜րկ ու սին խոստումներով
Կերակրվո՜ւմ,
հագենում…

© Ստեփան Ումառ-Հարությունյան

Մենք

*  *

Գա՜ղթն է եղել ճամփան մեր
Անտե՜ր թողած բաց դուռը,
Տարածել ենք աշխարհով մե՜կ
Հայի կապույտ արյունը:
*
Զոհեր ենք տվել անիմա՜ստ,
Մահե՜ր ունեցել պանծալի,
Կո՜ւլ ենք տվել մայրական
Տառապած դե՜մքը բարի:
*
Բառի՛ց է խոցվել սիրտը մեր-
Ո՛չ թե թրից ոսոխի,
… Թրիքն ո՞վ է այսօր դարձել,
Որ նրա դեմ Հա՜յը գլուխ խոնարհի:
*
Քանի՞ Ռաշի՜դ, Ահմե՜դ, Շապո՜ւհ
Փորձե՜լ են մեզ նվաճել-
Իմանալով հոգու խորքո՜ւմ՝
Արծվի հետ գործ ունեն:
*
Այսօր ո՜րդը կեղտից ելել
Իրեն լո՜րդ է ձևացնում,
Մոռացե՜լ է, որ դեռ երեկ
Ի՜նչ-որ կեղտո՜տ
Մի կրունկ էր համբուրում:
*
Որպես հայի պատմություն՝
Խիզախների օրագիրը-
Լավ չգիտի՜, չի՛ սերտել,
Հայը մի՜շտ էլ ամեն դարում
Ի՛ր խիզախն է ունեցել:
*
Ա՜խր ա՛յ որդ, նույնի՛սկ որդ չես՝
Այլ ողբալի՜ մի ճիճու,
Թե մեր «վաղը» փորձես մորթե՜լ-
Ճիճվաթափի նման արագ
Ամբողջ ցե՜ղդ է կորչելու…

© Ստեփան Ումառ-Հարությունյան

ԽԱՆԴԸ

Խանդը կատա՜կ է,
Առասպելի պես մի բա՜ն,
Որը որ կա՜, բայց չե՜ս տեսնում,
Չե՜ս հավատում,
Որ մարդ էլ կա՝ կատակ-խանդի՜ց
Կարող է և հանկարծ մահանալ:
*
Խանդը կատա՜կ է՝
Չափերը անցած այնպիսի՜ կատակ,
Որն աղավաղո՜ւմ է,
Որը ծանակո՜ւմ է
Կա՛մ հակառակը՝ գուցե ամրացնո՜ւմ է
Զգացմո՜ւնք ու հարգանք,

Դարձնում է չա՜ր,
Թվացյալ հպա՜րտ,
Պատահում է-
Անկախ քեզնից ամաչո՜ւմ ես
Ու նմանվում դպրոցական աշակերտի՜,
Որն իր դասը անգի՜ր արել,
Բայց իմա՜ստը
Չի՜ հասկացել…
*
Խանդը գուցե վի՜շտ է,
Մի յուրօրինակ կարո՜տ է արյան
և հի՜ն է այնքա՜ն,
Որքա՜ն նախաայրը, որը խանդե՛լ է
Նախակնոջը ա՜յն բանի համար,
Որ տերևից սարքած շրջազգեստը
Եղել է շա՜տ կարճ…
… Իսկ հետևանքը՝ դաժա՜ն,
Շա՜տ դաժան:

Ասո՜ւմ են նույնիսկ, որ նախաայրը
(Մեղա՜ քեզ, մեղա՜)
Հո՜ւմ - հո՜ւմ կերել է նախակնոջը
Խանդի ծարավը
Խեղդելու համար:
*
Ու կծկվո՜ւմ են խանդի ցավից
Սիրտն ու հոգին,
Մի բուռ մա՜ղձ է ծնվում կրծքում,
Որ ո՛չ անուն ունի, ո՛չ ազգանուն…

Գրա՜ծս լոկ լիրիկա՜ է-
Ի՛նքս էլ դրան չեմ հավատում,
Ու խանդո՜ւմ եմ,
Այնքա՜ն խանդում,
Որքան սիրո՜ւմ:

© Ստեփան Ումառ-Հարությունյան

ՆԵՐՈւՄ

Ասում ես. «Ների՜ր»,

Ներե՜մ, բայց ի՞նչպես,

Երբ դեռ սրտումս սպի չի գոյացել,

Երբ վերքերս թաց լալի՜ս են այնպես՝

Ինչպես լալիս է ծա՜ռն այն անպտուղ

Որի պատճառով այն պետք ՝ հատել…

Ժամանակը քո՛նն է,

Ժամանակն ի՜մն է,

Քեզ համար այն բժի՜շկ է

Ինձ՝ դիահերձո՛ղ,

Արածս ի՞նչ էր՝ լոկ մի կաթի՜լ էր,

Որ դու վերցրեցի՜ր ու սարքեցիր

Ծով…

Իսկ սրտումս դեռ բառե՜ր կան չասված

Բառեր կան անթիվ-

Դավաճանությա՜ն…

Սիրելո՜ւ,Կրքի,՜

Դեռ շատ գործ ունեմ,

Վկա է Աստված

Ներելու համա՜ր, խնդրո՜ւմ եմ

Փրկի՜ր:

Դեռ պե՛տք է գտնեմ կորցրած մի բա՜ռ,

Որը դեռ ո՛չ ոք չի արտասանել,

Փրկի՛ր, կգտնե՜մ բառն այդ փրկության

Քե՞զ համար թե՝ ինձ՝

Հաստա՜տ չգիտեմ…

Արածը տանջա՜նք է,

Չարածն – ափսոսանք,

Տառապա՜նք է չլինելը աշխարհում,

Ի՞նչ է մնում՝ կամ   Լռե՜լ

Կամ էլ  Ճչա՜լ խավարում…

Կարոտեցի՜, կարոտեցի՜

* * *

Ինձնից այնքա՜ն հեռացար,

Որ շա~տ մոտիկ թվացիր,

Փորձեցի քեզ մոռանա՜լ-

Ավելի շատ սիրեցի:

Փախչելով չե՜ն հեռանում,

Խոստումներով՝ մոռանում,

Ատելով չե՜ն խարանում,

Երբ Սեր չկա՜

Քարանո՜ւմ են, քարանո՜ւմ…

Սիրտը քարի՜ց կարծր է դառնում,

Ա՜չքը թացից՝ կարմրո՜ւմ,

Մարդն  ի՜նքն իրեն չի՛ հավատում

Փոքրանո՜ւմ է, փոքրանո՜ւմ…

Անցած օ՜րը  բե՜ռ է դառնում

Հուշի նման ծանրանո՜ւմ,

Հոգին սիրո վշտից տրտո՜ւմ

Խեղճանո՜ւմ է, խեղճանո՜ւմ…

Սերը քանի՞  հազար դա՛ր է-

Նորոգվո՜ւմ է, նորոգվո՜ւմ…

Սերն ունեցողն անսեր մարդուց-

Տարբերվո՜ւմ է, տարբերվո՜ւմ…

Ինձնից այնքա՜ն հեռացար,

Որ շա՜տ մոտիկ թվացիր,

Կարոտեցի՜, կարոտեցի՜

Ուրիշ ոչինչ չզգացի…