Ծիծաղում են ծաղրածուները

Արդեն 27 տարի է, ինչ ծառայում է ոստիկանությունում, բայց դեռ ավագ լեյտենանտի կոչումով է:

Այսօր էլ կանչել էին նախարարություն ու նորից կոչման համար ոչինչ չասացին:

Ծիծաղեցին:

Իրենից հետո ընդունվածներն արդեն մայորի կոչումով են, իսկ ինքը…

Նոր նշանակում ստացավ` Բարքերի բաժնի պետ: Շուտով թոշակի է անցնելու, ինչի՞ն էր պետք:

Հրամանը հարաման է` կատարելու համար:

Նոր բաժնում նրան դիմավորեց լեյտենանտ Սարգսյանը`ուրախ մի անձնավորություն` վստահ, ժպտերես: Տեսնես` ինչի՞ վրա է այսպես միշտ ուրախ:

- Ձեր կաբինետում է, սպասում է ,նոր ենք բերել պանելից:

Ծիծաղեց:

Պանելից: Մի կարգին հայերեն չգիտեն, բաըց այնպես են երևակայում..

- Մարդավարի չե±ս կարող ասել շինարարությունից, ի±նչ պանել:

Լեյտենանտը զարմացաց նայում էր նոր պետին:

Այդպես,բոլորիդ կարգի կգցեմ,ես գիտեմ, թե ինչու են ինձ այստեղ նշանակել:

● ● ●

Աղջիկը, որ նստած էր աթոռին, չափից ավելի կարճ շրջազգեստով էր, ոտքն էլ` ոտքի վրա գցած: Բարակ մատների արանքում էլ` չվառված ծխախոտ:

Ինչպե՞ս է այս շորերով բարձրացել պանելի վրա ու չի փոշոտվել կամ ինչ գործ ուներ այս գերժամանակակից աղջիկը շինարարությունում:

<Տարօրինակ է>,-մտածեց ավագ լեյտենանտը:

- Իմ ազգանունն Ապրեսյան է, այսօրվանից այս բաժնի պետն եմ,-անցնելով իր համար նախատեսված սեղանի հետևը` ցածր ձայնով ասաց ու տեղավորվեց կիսաբազկաթոռի մեջ:

Աղջիկը սպասում էր, որ իր ծխախոտը կպցնեն, բայց ո՞վ, ինքը ծխող չէ ,միտք էլ չունի:

- Սկսենք, ինչպես ասում են, սպիտակ թղթից: Ինչու± էիք բարձրացել և ի±նչ էիք անում պանելի վրա:

-Ինչպես թե ի±նչ,- աղջիկը զարմացավ, ժպտաց:

-Աշխատում էի…

-Այս շորերո±վ, այս ժամի±ն, ի՞նչ ես աչքերիս թոզ փչում, ես քո իմացած ոստիկաններից չեմ:

Աղջիկն էլ հասկացավ դիմացինի ով լինելը և մտածեց. <Սրան որտեղի՞ց պեղեցին>:

-Անուն, ազգանուն, հայրանուն:

-Մանոն Լեսկո Արքիմեդի,-աղջկան խաղը դուր եկավ:

-Պարսի±կ ես:

-Ինչու± պարսիկ, հայ եմ, նոր հայկական անուններ են:

-Լավ, գիտեմ, ուրեմն խանգարել ես շինարարական աշխատանքներին, այդպես:

-Ընդհակառակը, շինելու հետ կապված բոլոր աշխատանքներին ես օգնում եմ, ես…

Բառախաղը ստացվեց: Հետաքրքիր է, հասկացա՞վ սեղանի հետևում նստած` իրեն Շերլոկ Հոլմս համարող համազգեստը:

● ● ●

Ընդամենը երկու տարի առաջ էր, որ սրա նման հաստագլխի մեկը կոտրեց իր կյանքը:

Կյանքն էլ դահիճի նման միապաղաղ զգեստով, կանգնեց կացինը ձեռքին , իրեն մասնատեց, ավելի ճիշտ` առանձնացրեց գլուխը, մարմինը շպրտեց փողոցներով թափառելու, իսկ գլուխը մնաց, մնաց անընդհատ մարմինը գտնելու ապարդյուն փորձերի ճանապարհին:

Ճանապարհներով անցան ստահակների, սրիկաների ու վավաշոտ, հարուստ ծերունիների խմբեր, որոնցից ոչ ոք չէր կարող իմանալ առանց մարմնի մնացած միայնակ դեմքի վրա վաղուց արդեն չորացած արցունքների համը, կորած մարմնի ցավը. . . Կսկ այն մարմինը, որը նրանց ձեռքերում էր հայտնվում,  մարմին չէր, ընդամենը առարկա էր`ներծծված արցունքներով, կորուստներով: Մի առարկա էր` լռության մեղեդու թավշյա գույներով:

Եվ այդ առարկա-մարմինը ճանապարհներին պատահականորեն հայտնված մարդկանց ձեռքերում դառնում էր վայրի գայլաոռնոց ու լափում ողջ`արդեն քրքրված հոգին:

Այս համազգեստի միջից էլ ելնող խոսքերը այդ նույն գայլաոռնոցի շարունակությունն են կարծես:

● ● ●

-Այսօր ի±նչ օր է:

-Ծանր:

Իրոք, որ ծանր է անընդհատ փորձել փախցնել աչքերը, աթոռը շոյող, թեթև, գեղեցիկ ոտքերից, այնքան թեթև,որ թվում է, թե մի փչելուց ոտքերը կբարձրանան ու..

-Մասնագիտությու±նդ:

-Կրկեսի դերասանուհի, լարախաղաց էի, ակրոբատ: Հիմա ցերեկներն աշխատում եմ գազանանոցում, կերակրում եմ գազանների, դե, իսկ գիշերները..

● ● ●

Սիրում էր:

Գիտեր, որ ծաղրածուն մոլի խաղացող է ու սիրում էր նրան: Գիտեր , որ վերջին օրն է խոշոր գումարը փակելու, որ չփակելու դեպքում  իր և նրա կյանքում շատ բան կփոխվի:

Գիտեր , որ չփակվելու դեպքում էլ շատ բան չի փոխվի....

Սիրում էր:

Մնացել էր մի վերջին հնարք` ավարտելու ակրոբատիկական համալիրը, երբ լարի վրա մի ոտքով կանգնած տեսավ նրա տխուր, ասես ինչ-որ բան աղերսող, ներեղություն խնդրող  աչքերը: Հասկացավ, որ ծաղրածուն կյանքի ծաղրին հակառակ` փող չի ճարել:

Լարի վրայից չէր կարող ասել, որ իր հետևից ընկած այն ոստիկանը`մայորը, այսօր խոսք է տվել այդ գումարը <պարտքով> բերելու: Հայացքը, որ արդեն սովորական դարձած տեղում է` 4-րդ կարգում, տեսավ այդ ոստիկանի դեմքի ինքնագոհ ժպիտը . <Վերջապես իմը կլինես>:

Դժվար էր նայել հազարավոր մարդկանց ծիծաղեցնող այդ լուրջ տղայի տխուր դեմքին: Ու երբ փորձեց ժպտալով հասկացնել տղային, որ ամեն բան կարգին է, վարագույրի ետևից քաշեցին ու տարան տղային:

Երեկոյան վերցրեց < պարտքով փողը> : Մայորը մի անասնական կրքով զրկվեց այդ գումարից, իսկ ինքը, անտեսելով վիրավորանքն ու ցավը, հրաժեշտ տված աղջկական կյանքի վերջին օրվան`փողը պայուսակում, շտապում էր տղայի տուն` ծաղրածուի տուն,  որտեղ ծիծաղի փոխարեն արդեն սուգն էր:

-Մի մայոր եկավ, ասաց` ման չգաք , մեզ մոտ է, երբ հարկ լինի, կթողնենք,- ծաղրածուի մայրը կծկվել ու ասես դարձել էր կնճիռներից հավաքած մի տխուր դիմակ:

-Այդ բոլորը քո´ երեսից,  քե´զ էր ուզում, իմ տղայի հետ ի±նչ գործ ունեիր:

Հետո սկսվեցին  տղային փնտրելու ծանր ու ապարդյուն օրերը:

Հետո մայորի տված գումարը վերադարձրեց մայորին`տղային գտնելու համար:

Հետո անընդհատ բացակայությունների պատճառով կորցրեց աշխատանքը:

Հետո սովը չոքեց ու տարավ աղջկան այն ճանապարհներով, որոնցով անցնող ստահակների ու սրիկաների խմբերը տրորեցին աղջկական հպարտությունը:

Սիրում էր կյանքը:

Ատեց:

● ● ●

-Դու գիտե±ս որ կարող եմ քեզ տուգանել հինգ հազար դրամ:

Իր կարծիքով շատ մեծ թիվ ասելուց ավագ լեյտենանտ Ապրեսյանը գոհ էր: Համոզված, որ իր առաջին գործը այս բաժնում ուղարկելով վարչություն` <թեկուզ տուգանքի վերջաբանով>, հենց առաջին օրով կարժանանա ղեկավարության գովասանքին: Դա արդեն լավ նշան է:

Աղջիկն ականջներին չէր հավատում: Թվում էր, թե ամեն անգամվա նման իրեն գիշերը կպահեն, անվճար ու վայրենի ձևով կօգտագործեն մարմինը, իսկ առավոտյան կշպրտեն դուրս` հետագայում նորից բերելու պայմանով, այդ պատճառով էլ շտապեց պատասխանել:

-Ես կարող եմ..

Ապրեսյանի սեղանին հայտնվեց 10 դոլարանոց թղթադրամ:

 Անպատկերացնելի ճարպկությամբ թղթադրամն անհետացավ Ապրեսյանի գրպանում:

Ավագ լեյտենանտը գոհ էր:

Գոհ էր, որ վերջապես կազմեց արձանագրությունը ու կարող է ուղարկել «վերև»:

-Լավ է, ա´յ այստեղ ստորագրիր ու ազատ ես:

● ● ●

Աղջիկը շատ ուշ հասկացավ , թե ինչպես էր ծաղրածուն հայտնվել այդ վիճակում:

Շատ ուշ հասկացավ , որ մայորի ջանքերով էր տղան հայտնվել ճաղերի արանքում:

Շատ ուշ հասկացավ, որ տղայի մոտ գնալուն խոչընդոտելը նույնպես մայորի  հրամանով է եղել:

● ● ●

Աղջիկն այնպես էր շտապում դուրս գալ ոստիկանական բաժանմունքից, որ չնկատեց մուտքով ներս մտնող արդեն նախկին ծաղրածուին:

Նա չգիտեր, որ առավոտյան տուն հասնելով` մուտքի մոտ հենված կտեսնի մի այլ ծաղրածուի վերափոխված տղային:

Կյանքի ծաղրոտ բոլոր ճանապարհներով անցած ծաղրածուն էլ չի հասկանա, թե ինչու իրեն չի ժպտա լարախաղաց աղջիկը, որի վերջին ժպիտը տեսել էր լարի վրա, երբ իրեն` անհասկանալի պատճառներով կյանքը տարավ լարի նման ճանապարհներով:

Դե, ինքն էլ լարախաղաց չէր ու բնականաբար սայթաքեց:

ՎԵՐՋԱԲԱՆ

Գազանանոցում մի փոքրիկ տղա կոնֆետ նետեց կապիկների վանդակը: Կոնֆետն իսկական չէր: Մի քանի կապիկ կռվեցին ու կապիկներից ամենաճարպիկը տիրեց ավարին:

Բացեց կոնֆետն ու ծամածռելով դեմքը` հետույք ցույց տվեց տղային:

Փոքրիկը ծիծաղեց` ինքը ծամելով թաքցրած կոնֆետը:

Ու գոհ էր:

Գազանանոցում այն նույն փոքրիկ տղան ուղտի վանդակի մոտ հացը մոտեցնում, ու երբ ուղտի ձագը փորձում էր հացը բերանով վերցնել,  ձեռքը ետ էր քաշում ու ծիծաղում:

Ոստիկանի մայորի համազգեստով տղայի հայրը նույնպես ծիծաղում էր:

● ● ●

Ծիծաղում էին ծաղրածուներ, շքերթի դուրս եկած բոլոր ծաղրածուները, ասես ինչ-որ մեկի անտեսանելի ձեռքը հրաման էր ստորագրել ծիծաղելու:

Ծաղրածուներից միայն մեկն էր, որ չէր ծիծաղում:

Օրս ծննդյան

Այսօր իմ օրն է…

Դե խոսի՛ր, ասա՛,

Ինչո՞ւ չփնտրենք,

Ինչո՞ւ չգտնենք

Վայրկյանը կորած հավերժության մեջ,

Ինչո՞ւ, ասա ինձ, միշտ պետք  է…

Հոգնած մեղեդու մայթերով քայլենք:

Վաղուց գիշերվա քունը չի տանում,

Սե՛րն է արյունոտ ձգտումներից տաք,

Ու զրկվել են աստղերն իրենց թևերից,

Թաքնվելով սրտիս տակ:

Իմ օրն է այսօր…

Ինչո՞ւ, ասա ինձ

Դու իմ կողքին չես,

Այն, ինչ վերցրել ես կամքիս հակառակ

Քո կամքով մի օր Կվերադարձնե՞ս:

Իմ օրն է այսօր…

Դու իմ կողքին չես,

Տարիներս են իմ գրկում սեղմված,

Ու լաց է լինում ծիծաղս անտեր,

Իմ բաժին սերն էլ՝ ցիրուցան եղած:

Կգա՞ս դու վաղը,

Կամ օրը մյուս,

Ծերացած սպասում,

Կորած, հեռացած բողբոջող մի հույս,

Չէ՛, այսօր արի,

Դողդոջ շուրթերիդ խարանված մերժում…

Այսօր ի՛մ օրն է…

Այսօ՛ր եմ ուզում…

Երկնագույն ձայնը

՛՛Կյանքը թատրոն է,մարդիկ՝ դերասաններ…՛՛

Լավ է ասված, թվում է թե ավելացնելու ոչինչ չկա, բայց…

Ոչ մի խոսք ռեժիսորի մասին…

Ոչ մի խոսք օպերատորի մասին…

Ոչ մի խոսք սցենարիստի մասին…

Տխուր է…

Միգուցե ռեժիսորը ուղե՞ղս է…

Օպերատորը՝ աչքերս…

Դե իսկ սցենարիստը՝ Բարձրյալը…

Ապակյա դռան վրայի ցուցանակն ազդարարում է, որ բաց է ամեն օր, ժամը 8.00-20.00,

Բոլորի համար, երաշխիքով, որակով…և այլն:

Զգում եմ, որ գրողը լավ հումորի զգացմունք ունի:

Իսկ ժամը 20.00-8.00 ընկած ժամանակահատվածը ոչ մեկին չի՞ հուզում:

Մտնում եմ ներս:

Սովորական արհեստանոց է, մի քիչ ժամանակակից կահավորանքով:

Նստած աղջիկը սպիտակ վերնաշապիկով է, իսկ շրջազգեստը չի երևում, անպայման սև գույնի կլինի:

Մտնում էմ ներս

- Բարև Ձեզ:

- Բարև, ինչո՞վ կարող եմ օգնել:

Աղջիկն իրեն երևակայում է Beeline–ում աշխատող աղջիկ ու թվում է կարող է ցանկացած հարցի պատասխանել՝ բջջայինների լիցքավորումից սկսած մինչր ''3D'' համակարգ:

- Օգնել դժվար թե, բայց այ օգտակար՝ միգուցե:  Ուզում եմ հանձնել վերանորոգման:

- Ի՞նչը:

- Սի՛րտս:  Լավ չի աշխատում:

Զարմանքն այնքան մեծ էր, որ իսկույն հասկացա նրա ՛՛Հայբուսակ՛՛- ի շրջանավարտ լինելը:

- Դուք եք գրել, վերանորոգում ենք ամեն ինչ, որակով, երաշխիքով…

- Հիմա Վովա դյադյային կկանչեմ, ես ոչինչ չեմ կարող ասել:

- Վովա դյադյան ձեր սանտեխնի՞կն է:

- Ոչ, - արդեն ժպտաց ուրիշ ժպիտով հասկացնելով, որ խղճում է ինձ:

- Մարի՛ն, մի հատ դյադ Վովային կանչիր, հարցնո՛ղ կա:

Կյանքը թատրոն է…

Ներսից լսվեց:

- Տեղում չէ, հիմա ես կգամ:

Ներս եկավ ՛՛Մարին՛՛- ը՝ Մարինան:

Նայում է ինձ, չեմ հասկանում ժպտում է թե քմծիծաղում, բայց վստահ գիտակցում եմ, որ նրա հայացքը շատ է նման Համատիրությունում աշխատող կանանց հայացքին, երբ գալիս են հերթական անգամ դրամ հավաքելու:

- Ի՞նչ է եղել,- աչքերիս չի նայում:

- Գիտեք, սրտիս վերին կողային և ներքին կողային շերտերի հաճախությունների արանքում ընկած, ֆազա-իմպուլսով մոդուլացված տարածքը կարծես ջնջվել է, չի աշխատում:

Նստած աղջիկը մեկ ինձ մեկ նրան է նայում:

- Արմին, երկու հատ սուրճ կսարքե՞ս, մեկը քաղցր նրա համար,- գլխով ինձ է ցույց տալիս:

…. Մարդիկ՝ դերասաններ

- Ուրիշ կապիկություն չէի՞ր կարող մտածել: Հիմա էլ աշխատանքիս վայրը փոխե՞մ, ինչ է:

- Դե լավ, ես սխալ էի, կներես, վերադարձիր, խիղճ չունես ի՞նչ է:

- Ես շուտով կամուսնանամ, մոռացիր, խնդրում եմ: Անցածն էլ ետ չես բերի:

Ներս մտավ Արմինեն:

Չէի սխալվել՝ սև շրջազգեստով է

Դե ինչ, պետք է շարունակել:

Կյանքը թատրոն է…

- Հասկանում եք, ես պատրաստ եմ նվիրելու մարմինս, մտքերս, երազանքներս, ամեն ամեն ինչ բացի սրտիցս, նա հիմա վատ վիճակում է:

- Տեսնում եմ, ինչ անխնա եք նրա հետ վերաբերվել, բոլորովին ծածկված է սպիներով ու վերքերով:

- Նրա հետ ուրիշներն են այդպես վերաբերվել:

- Դո՞ւք եք թույլ տվել: Ինչո՞ւ:

- Ես տղամարդ եմ, թույլ մի էակ, չկարողացա…Դուք կբուժե՞ք նրան:

- Նրան ժամանակ է պետք, կա մի այդպիսի դեղ՝ ՛՛Ժամանակ՛՛:

- Որտեղի՞ց կարելի է գնել:

- Նա չի վաճառվում, կհայտնվի անսպասելի: Մեկ, երկու, կամ միգուցե երեք տարի հետո…

- Այդքան սպասել, ես չեմ կարող, միգուցե այլ մեթո՞դ կա բուժվելու:

- Առաջ նորմալ էր աշխատո՞ւմ:

- Այո, շատ է սիրել, այնքան շատ որ մաշվել է այն աստիճանի, որ երբ բաբախում է արագ-արագ ոչ ուրախություն է բերում, ոչ էլ տխրություն:

Արմինեն ձախ ձեռքը դնչի տակ, գլուխը թեքած լսում էր մի այնպիսի ուշադրությամբ կարծես նրան ինչ որ մեկը մանրամասն պատմում է Վրաստանում գտնվող օգտակար հանածոների աշխարհագրական տեղերի ու ծավալների մասին:

…մարդիկ՝ դերասաններ:

Կյանքը թատրոն է…

- Ինչպես ասացի՞ք, վերին, ներքին կողային շերտերի արանքո՞ւմ…

Գլխով եմ անում, նայում նրա կիսաբաց կրծքերին հանգրվանած, պարանոցից շխթայով կախված խաչին:

- Դա, զգացմունքի տարածքն է, այն ավարտվել է:

- Իսկ ի՞նչ անեմ ես,  ավարտվե՞լ է, ասացիք: Ինչպե՞ս վերականգնեմ…

- Կա մի շատ թանկարժեք դեղամիջոց, ամեն մեկը չէ, որ կհամաձայնվի Ձեզ տալ, դա Սերն է:

Իսկ Սերը միայն սիրով կարող է փոխարինվել: Արմինե, քնեցի՞ր, բաժակները տար:

Մնացինք երկուսով:

Փորձում եմ բռնել ձեռքը, ետ է քաշում:

- Հիշո՞ւմ ես ինչ բան է երջանկությունը:

- Ինչո՞ւ ես եղունգներովդ սիրտս քերծում: Ոչ, չեմ հիշում, հետո՞:

- Ցավի ետևը երջանկությունն է, հարկավոր է վերհիշել:

- Չեմ ուզում հիշել, ես վաղուց մոռացել եմ:

- Սիրո համար գոյություն չունի ՛՛մոռանալ՛՛ բառը: Ինչո՞ւ ես թաքնվում անցյալից:

- Այդպես է պետք:

- Ո՞ւմ:

- Ինձ, սրտիս:

- Քեզ հարկավոր է գտնել մեկին, որը կնայի քեզ ինչպես դու ես ինձ նայում:

- Ու նա ինձ կտա՞ քո այդ ասած սերը:

- Ոչ, նա կսովորեցնի քեզ սիրել:

- Ե՞րբ կիմանամ, որ արդեն սիրում եմ:

- Երբ կտխրես հասկանալով, որ մի ամբողջ օր չես տեսել նրան, երբ կանհանգստանաս նրան սպասելիս, երբ չես կարողանա քնել առանց նրան բարի գիշեր մաղթելու…

Չէինք զգացել թե ինչպես էր Արմինեն մտել ներս ու լսում էր ուշադիր:

Հետո նստեց այն սեղանի շուրջը, որտեղ մենք էինք նստած:

- Անպես ես սովորեցնում ինչպես դո՞ւ ես անում Վովա դյադյաի հետ:

- Չափդ ճանաչիր, ի՞նչ գործ ունես այստեղ, անցիր գործիդ:

Չգիտեմ ինչ ասել:

Գնա՞լ:

Հեռանա՞լ:

Ի՞նչ անել:

- Մարին, դա է սերը: Կներես ես չեմ մոռացել ինչպես են սիրում, ուղղակի ցավը ինձ ստիպել էր մոռանալ դրա մասին…

Դուրս եկա այնտեղից, որտեղ վերանորոգում են ամեն-ամեն ինչ, որակով, երաշխիքով…

…մարդիկ՝ դերասաններ:

Շուրջպար պարում են առնվազն երեքով:

Ես, նա , մութը:

Ես, սիրտս, այդ Վովա քեռին:

Նա, այդ Վովա քեռին, մութը:

Բայց ինչքան էլ մտածում եմ երկուսով ենք՝ ես ու սիրտս, իսկ շուրջպար երեքն են հարկավոր:

Զանգ:

Չեն խոսում, ժպտում են ձայնիս:

Չեն խոսում բայց ես լսում եմ մի երկնագույն ձայն, մաքուր, մոդուլացված սրտիս վերին ու ներքին  կողային շերտերի մեջտեղում:

- Դե խոսիր էլի՜:

Բայց նորից չի խոսում, ժպտում է ձայնիս:

- Ալո, չե՞ս խոսում:

Տու՜, տո՜ւ, տո՜ւ…

Հեռախոսս էլ ինձ նման սեր է պահանջում:

Ու նորից մի զանգ:

Նորից լռություն:

- Չե՞ս խոսում, հիմար:

Եվ նորից տո՜ւ, տո՜ւ…

- Արմինե, դո՞ւ ես:

Բռնակալության հողմերից ընդհատակ անցած ճշմարտությունը ծնկած տեղից դանդաղ վեր բարձրացավ:

- Ես եմ, բա էլ ո՞վ:

- Դու բանասիրականն ես ավարտե՞լ:

- Չէ, ՛՛Հայբուսակը՛՛:

Քայլքդ

Քայլում էիր:

Կարծես կյանքն էր կծկվել

Հարմարվելով շորերիդ մեջ,

Ու քաշում էր իր հետևից

Բյուր աչքերի հոծ բանակը

Ուղտերի պես:

Քայլում էիր

Տառապանքների փշոտ հուշերը

Մեջքիդ բեռ բարձած,

Քայլով դողացող:

Ժպտում էիր,

Ինչպես դիակի

Կապույտ շուրթերին

Արև խայտացող:

Դառն էր քայլքդ,

Բայց գեղեցիկ ոչ ինձ համար,

Քանզի քայլքիդ ու աչքերիս ճանապարհը

Մեծանում էր ոչ իմ օգտին,

Քանզի քայլքդ հեռանալով

Կուլ էր գնում

Արդեն մեռնող

Մայրամուտին:

Սիրելի մարդու ժպիտը

… <Նայիր երկնքի հորիզոնին և կտեսնես քամուն համաչափ ընթացող մի ամպիկ:

Քամին քեզ կհասցնի կախարդական դյութիչ մի մեղեդի, որի հետ էլ կհասնեն շշնջոցով բառեր, կարծես թե բանաստեղծություն:

Դա իմ սրտի ձայնն է փաթաթված հիշողության բարակ թելերով:

Հիշում եմ քո ամեն մի քայլը, հայացքը, ժպիտը, քո քայլերի հաճելի ձայնը:

Զգում եմ քո բույրը…

Կկոցում եմ աչքերս ու հաճույքով հիշում քո անմեղ հպումները ձեռքիս…

Մի անցած գնացած հունիս, իր տաք արևի ճառագայթներով քո ստվերը նկարեց շիկացած ասֆալտին ու նվիրեց ինձ…

Դու իմ ժպտացող նվերն էիր ճակատագրի կողմից:

Քո ժպտացող ներկայությունն ինձ համար երջանիկ ու զգացմունքներով լեցուն սիրտս էր…

… սառը և հաշվենկատ  գլուխս խոնարհվում էր սրտիս առաջ, հիշողությանս առաջ…

… աչքերս խոնարհվում էին սիրելի մարդու ժպիտի առաջ…

Երջանիկ էի՞:

Չգիտե՛մ, չե՛մ հասկանում:

Հիմա իմ երջանկությունը սփռված իննը քառակուսի մետր խուց-բնակարանովս մեկ, հատակի ամեն մի քառակուսի սանտիմետրի վրա սղոցում է հոգիս, ծակում է սիրտս,  ստիպում գլուխս բարձրացնել  ու նայել վեր, ավելի վեր ու …ճաղերի միջից նորից տեսնել սիրելի մարդու անգին ժպիտը:

Երջանի՞կ եմ:

Չգիտե՛մ, չե՛մ հասկանում:

Չտխրես առանց ինձ…Մենք երբեք չենք բաժանվի, քանի որ երբեք չենք պատկանել մեկմեկու, բայց եղել ենք միասին:

Ես երբեք չեմ ափսոսա այն վայրկյանները երբ եղել եմ կողքիդ, կիսել քո արցունքների դաժան չափաբաժինը:

Ես քեզ երբեք չեմ մոռանա…>:

* * *

Տարեթիվ չկա, ամսաթիվ չկա: Միգուցե կիսատ է:

Կարծես թե կիսատ է:

Ի՞նչ է, Ազան, (անձնագրով Ազգյուլը), սկսել է գրե՞լ: Չէ, ձեռագիրը նման չէ: Սա էլ կարծես նման է կնոջ ձեռագրի, բայց այնքան ուժ կա մեջը, այնքան ցավ, այքան համաչափ են տառերը, որ նման չեն Ազայի ձեռագրին:

Եվ ի՞նչ գործ ունի ՛՛Խառատի տեղեկագրքի՛՛ մեջ:

Դռան ծխնիների աղիողորմ ճռնչոցը կտրեցին մտքերը:

- Քանի անգամ ասացի, խնդրեցի, որ յուղես, դա էլ պետք է ես անե՞մ: Հաց գնե՞լ ես:

- Գնել եմ, ինչո՞ւ ուշացար, ժամը ինն է արդեն:

- Հանձնարարություն ունեի, դե հո շեֆին մենակ չէի թողնի: Վաղը հաշվետվության օր է:

Շեֆի հետ շրջան ենք գնալու:

Ժպտաց: Գիտե, որ ունի գեղեցիկ ժպիտ ու երբեք առիթը բաց չի թողնում ժպտալու:

Հիշեց նամակի տողերը, կարծես թե այսպես էին …  <խոնարհվում եմ սիրելի մարդու ժպիտի առաջ…>

Լուռ ընթրիքից հետո հարցրեց:

- Ինչո՞ւ ինքդ չես յուղում դռան….

- Ես, բա դա կնոջ գործ է՞:

- Ինձ թվաց թե վերցրել ես իմ գրքերից Խառատի տեղեկագիրքը, որ…

- Ի՞նչ խառատ, ինչե՞ր ես խոսում:

* * *

Դռան թակոցը շատ նման էր բժշկից վախեցող երեխայի թակոցին:

Զգույշ, երկչոտ, համբերող,  հուսալով, որ միգուցե տեղում չէ:

- Մտե՛ք:

Սենյակ մտավ մազերի ու դեմքի խնամքը բնությանը վստահած մի կին:

Եթե բժիշկը չիմանար նրա քսանհինգ տարիների մասին, նրան կդիմեր ՛՛Տիկին՛՛-ով:

- Նստիր, Ազա: Ի՞նչքան պետք է տևի…ինչո՞ւ ես թողնում, որ քեզ օգտագործեն շպրտված լաթի կտորի նման, այն էլ ո՞ւմ, պապիկիդ տարիքի մի…

Գեղջկական միամտությամբ թոթվեց ուսերը:

- Մի՞թե ուրիշ տարբերակ ունեմ, մնացել եմ մենակ, գյուղ էլ վերադառնալ չեմ կարող: Անձնագիրս վերցրել է, փող չունեմ: Գիտեմ որ ամբողջ անձնակազմը ինձնից զզվում է, բայց ի՞նչ կարող եմ: Ավագ քույրն ասաց, որ դրա նմանները շուտ չեն սատկում:

- Յոթանասուն տարեկան, լսի՛ր, մի՞թե իրոք ստացվում է այդ պապիկի մոտ:

Աղջկը կարմրեց: Ափերով փակեց դեմքը:

- Կարծես ծաղկուն տարիքում լինի: Դա ցերեկները, իսկ գիշերներն ինչ շնություն ասես որ չի ստիպում ինձ անելու անկողնում: Մի՞թե դուք որպես նրան բուժող բժիշկ ոչինչ չեք կարողանում անել:

- Դե ինքդ գիտես ում հայրն է, ձեզ էլ հեռու բարեկամ: Հիվանդանոցի քույրերից հրաժարվեց, ասաց, որ ունի իր սեփական աղախինը: Մի անգամ խիստ նկատողություն արեցի, այդ անատամը շշպռեց թե, եթե Ազան չլինի դու կգաս նրա տեղը: Քիչ է մնում մարդ վերցնի ու մի այնպիսի բան սրսկի, որ…

- Կանե՞ս բժիշկ ջան:

Աղջիկը ծնկեց ու գրկեց բժշկի ոտքերը:

- Հիմա՞ր ես ինչ է, վեր կաց, նման բան մտքովդ չանցնի:

Աղերսող աչքերը բարձրացան վեր ու հանդիպեցին բժշկի աչքերին:

Աչքերից կաթում էին անարգանքի ու վիրավորանքի, անհոտ, անհամ արցունքները:

Բժիշկը հայացքը փախցրեց,  վախենալով նրա աչքերում տեսնել կամ ավելի ճիշտ չտեսնել ինչ որ բան: Վախեցավ այնտեղ լուծվի անհետ ու հայտնվի այն…վերադարձի ճանապարհը փակող գծից այն կողմ:

- Այսօր կսրսկես սա՛, - մեկնեց թափանցիկ մի սրվակ:

- Սա անվնաս քնաբեր է, ուղղակի  քիչ ուժեղ: Մի քիչ ռիսկը մեծ է, բայց ոչինչ: Մինչև առավոտ մեռածի նման կքնի:

Ես մեկ ժամից գնում եմ: Կդիմես հերթապահ բժիշկին, այսօր Վարդուհին է հերթապահում:

Հիվանդանոցից դուրս գալիս դռների մեջ տեսավ Ազային:

Ձայն չհանեց, լուռ փորձ արեց անցնել նրա կողքով ու դուրս գալ:

Ստացվեց, բայց մինչև մեքենային հասնելը ետևից լսում էր մանրաքայլերի հազիվ լսելի ձայնը:

Ամբողջ ճանապարհն անցան լուռ:

Տան դուռը բացելով ու առաջ թողելով Ազային բղավեց:

- Մա՛մ, եկա՛, մենակ չեմ:

Այդ օրվանից սկսած Ազան արդեն առանց բժշկին ասելո՝ ավագ քրոջ աջակցությամբ  այդ վավաշոտ ծերուկի հետույքին  օրը երկու անգամ էր սրսկում:

Այդպես սկսվեց մտերմությունը, ընկերությունը, լուռ, մոր խանդոտ աչքերի խիստ հսկողության տակ  ոչինչ չխոստացող սերը:

Ազան նրա մորից սովորեց հագնվել ժամանակին համահունչ, խնամել դեմքն ու մազերը:

Բժշկից էլ սովորեց մինչև առաջին խաչմերուկը մեքենա վարել, ու մի քանի անգամ արդեն ինքն էր քշել մեքենան լվանալու:

Նույնիսկ հումորի զգացումը զարգացավ այդ կարճ ժամանակամիջոցում:

Իսկ ժպիտը տրված բնության կողմից դարձավ ավելի արտահայտիչ:

…Սովորական մի օր էր,  երբ մոտեցան շենքին:

- Դու հոգնած ես, բարձրացիր տուն, ես մեքենան տանեմ լվանալու: Հիշում եմ, որ պետք է լվանալ ՛՛բեզկոնտակտ՛՛, ինչպես մեր սերն է,- ժպտաց իրեն հատուկ ժպիտով ու կարծես այդ տաք, կանչող, մետաքսե ժպիտը վերածվեց երեկոյան երկնքի ու լուծվեց ինչ որ տեղ՝հեռու հեռվում:

Գիշեր էր, երբ ավագ քրոջ զանգն արթնացրեց նրանց:

- Ծերուկը մահացավ, նախարարի տեղակալն այստեղ է, ինչ որ դատարկ սրվակ է գտել, քեզ է պահանջում, շտապ արի:

Բնակարանի միջանցքում կիսամերկ կանգնած էին երկուսով ու նայում էին իրար:

Շարժվել չէր լինում:

Իր  ժամանակը սպառած կարմիր լույս էր:

Նրանք չէին էլ շտապում:

Ո՞ւր շտապեին, բայց առաջ գնալն անհրաժեշտ էր ու խթանիչը միջանցքում հայտնված մոր զարմացած ձայնն էր:

- Իսկ ինչ կա անհանգստանալու, տարիքով մարդ էր, օղորմի…

* * *

Կեսօր էր….Բացարձակ սովորական մի կեսօր որը ոչնչով չէր տարբերվում ոչ երեկվա ոչ էլ անցած օրվա կեսօրերից:

Տարբերությունն այն էր, որ այդ մի քանի շաբաթվա ընթացքում մի քանի տարով մեծացավ, կարծես ծերացավ, բայց պրոբլեմները մնացին նույնը:

Ինչ որ մի տեղ…

Ինչ որ մի ժամանակ…

Ինչ որ մեկն ասել է որ կյանքում գոյություն ունի միայն եկու անհաջողություն.

Չհասնել քո երազանքին և հասնել քո երազանքին:

- Վեց տարի…

Դատավորի փայտե մուրճն ազդարարեց կապույտ ծխով խարույկի վրա այրվող սխալների վերջաբանը:

Հայացք…

Ժպիտ…

Սեփական  ցավերի խաչի վրա խաչված մարմին…

Կապույտ ապակյա աչքերի անհույս թափառում դահլիճով մեկ…

Բուժքույր Վարդուհու ձեռքերի վրա ընկնող, ցավերից կարճ ժամանակում սմքած մոր մարմին…

Քար, սպասողական լռության մեջ վստահ ու բարձր ձայն:

- Ես կգամ քեզ մոտ, ես քեզ մենակ չեմ թողնի, ոչինչ, ոչինչ չի եղել, դու հավատո՞ւմ ես ինձ…

Բնությունը տվել է ապրելու հնարավորություն:

Ապրելու այլ ոչ թե գոյություն պահպանելու:

Շնչելու այլ ոչ թե ներշնչելու ու արտաշնչելու:

Զգալու այլ ոչ թե թեթև մտահոգվելու:

… Եվ բացարձակ նշանակություն չունի թե որտե՞ղ, ի՞նչ պայմաններում:

Կարևորը՝ թե ո՞ւմ հետ…

* * *

- Ինչ խառատ, ինչեր ես խոսում:

- Սա ի՞նչ է, կարո՞ղ ես բացատրել: Չնայած պարզ է: Արդեն քանի օր է կարդալու պատրվակով գիշերները գրքերի մեջ ահա թե ինչ ես ման գալիս:

- Տուր ինձ նամակս, խնդրում եմ:

- Անտուն անտեր փողոցներն ընկած թափառում էիր, բերեցի տուն, աշխատանքով ապահովեցի…հիմա եմ հասկանում քո բեզկոնտակտ վերաբերմունքը, պարզվում է որ մի սովորական լիրբ ես:

- Դա ինձ հասցեագրված նամակի առաջին էջն է, որ հապշտապ քեզնից թաքցրել էի գրքերից մեկի մեջ  ու չէի կարողանում գտնել, խնդրում եմ, տուր, ինչ ուզես կանեմ, երդվում եմ:

- Ի՞նչ ուզեմ…ուրեմն այն մի քանի անգամը որ իբր գործուղում ես եղել, գնացել ես սրա հեղինակի մոտ…ճաղերի ետևում ապրող այդ հանցագործի…

- Դու ոչինչ չգիտես, ոչինչ:

Կինն արագ սկսեց վրայից հանել ու հատակին գցել շորերը:

- Տո՛ւր ինձ այդ թերթիկը: Վերցրո՛ւ ինձ, դե վերցրո՛ւ դա՛ է քո ուզածը, վերցրո՛ւ…

* * *

Գիշեր էր:

Սառը աստիճանների վրա մուտքի աղոտ լույսի տակ հեծկլտալով կարդում էր նամակի շարունակությունը գրված մի մարդու մատներով, որոնք բազմաթիվ կյանքեր էին փրկել, այդ թվում և նրա կյանքը:

… <Վերջին անգամ երբ եկել էիր այցելության, ես ապակե պատի ետևից քո աչքերում տեսա արցունքի կաթիլներ, լաց չլինես: Գիտե՞ս ինչ մտքովս անցավ այդ պահին, ուզում էի լինել քո արցունքը, որ քո փոքրիկ ձեռքով ինձ մաքրես ու ես տարածվեմ դեմքովդ մեկ, աչքերիդ, շուրթերիդ, այտերիդ: Հետո մտածեցի, որ անպայման կհայտնվեմ քո երազում, որ կարողանամ քեզ թաքցնեմ աստղերի սառը լույսից:

Երբ դուրս գամ այստեղից քո քնած ժամանակ անպայման կլինեմ արթուն ու քո համար կնկարեմ արևի ամառային տաք ճառագայթներ, կստիպեմ կիսաքնած ծառերին քո համար  իրենց տերևների շարժով երգելու քնարական երգեր:

Իմ շնչից շիկացած օդը կգրկի քեզ, այնպես ինչպես ես էի ցանկանում ամեն անգամ երբ քեզ տեսնում էի:

Ես կվերածնվեմ ամեն մի նոր օրվա հետ, գրկելով ուսերդ, մատներս քսելով այտերիդ…

Ինչքան եմ ես տանջվել քո համար իմ ՛՛բեզկոնտակտ՛՛ սեր…

Այն, ինչ ես եմ գրում, գրում եմ սրտիս կողմից, անջատած  գիտակցությունս:

Երևի ես նման եմ այն մարդկանց, որոնք չեն բավարարվում սովորական հանքային ջրով և խմում են շամպայն առանց վախենալու ռիսկի գործոնից:

Ամեն մեկն ընտրում է իր շարունակությունը: Իմն էլ սա էր…

Շատ եմ խնդրում,մտածիր, միթե վատ կլինի որ կարողանաս անտեսել գիտակցությունդ ու ճանապարհ տաս սրտիդ:

Մի՞թե ապրում ենք միայն նրա համար որ անընդհատ հաշվենք, հաշվարկենք, անպայման թղթի վրա գրենք:

Մտածիր թե ի՞նչ ես ուզում հիմա, այս պահին երբ կարդում ես տողերս…միայն խնդրում եմ ժպտա, դու այնքան լավ ես ժպտում:

ժպտում ես հատուկ՝ սիրելի մարդու ժպիտով…>

Վերջաբան

Սիրտս սկսեց ծակծկել, ինչու ես ուշանում, չէ՞ որ վաղուց վերջացել է  աշխատանքդ:

Հիմա ես անում եմ այնպես, ինչպես դու ես սովորեցրել, սրտիս պահանջով:

Հիմա իրոք ապրելը հեշտ է, հաճելի ու ոչ մեկին դա չի խանգարում:

Ուշանո՞ւմ ես:

- Ես կգամ քեզ մոտ, ես քեզ մենակ չեմ թողնի, դու հավատո՞ւմ ես ինձ…