вторник, 30 июня 2015 г.

Քո դեմքը


* * *
Պատուհանից ինձ նայում է քո դեմքը՝
Սպիտա՜կ, թափանցի՜կ, առանց աչքերի ու շուրթերի…
Դեմքդ վարագուրում են մազերդ…

Ձեռքերդ խաչել ես կրծքիդ,
ոտքերդ ծալապատիկ,
աջ ուսդ առաջվա նման բաց  չէ…

Իմ մերկացած նյարդերից մեկը
ճակատիցդ ձգվում է մինչև ոտքերիդ մատներն ու
ջղաձիգ կծկումներով թպրտում…
խանգարում է համբուրել պատկերդ…

Դու – պատկերդ, մազերիդ միջից նայում ես
իմ հայելուն՝ ծաղկեփնջերի մի ամբողջ հավաքածու…
Նայում ես ինքդ քեզ…

Քո ծիծաղը մոտակա խաչմերուկից հասնում է ինձ…
Բառե՜րդ…

- Դե, ի՞նչ, սպառվեցի՞ր, իսկ ասո՜ւմ էիր…
Ժպիտդ չի երևում, բայց ես զգում եմ նրա բույրը –
Բույր ժպիտի…
Դա այն ջերմ շղարշն է,
երբ փաթաթվում էր ինձ ու տանո՜ւմ, տանո՜ւմ…

- Սպառվեցի՜ր, սպառվեցի՜ր, , իսկ ասո՜ւմ էիր…

Մոտենում եմ ապակուն, շուրթերով հպվում ու անկարող զսպել ինքս ինձ ցածրաձայն շշնջում.

-         Ես համբուրում եմ քո ամեն մի բա՜ռը…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Տե՜ս, ծնկել եմ քո առաջ

* * *
Տե՜ս, ծնկել եմ քո առաջ,
Գրկել ոտքե՜րդ, հպվե՜լ ծնկներիդ,
Որ երբեք չհեռանաս…
Սե՜ր իմ…կարո՜տ իմ
Լռակյաց…

Դու մի գիրք ես ինձ համար
Սրբազա՜ն,
Անընթեռնելի, ցանկալի,
Ես թերթելով կուլ եմ տալիս
քո էջերը բաղձալի…

Դու գեղեցիկ ձմեռ ես,
Նուրբ փաթիլները կրծքիդ,
Ինձնից փախչո՜ւմ, հեռանում ես
… Ես կարոտում եմ քայլերիդ…

Խոսում եմ սրտիդ հետ, ասես
Ինքս ինձ հետ զրուցում կիսաձայն.
Սեր իմ ի՞նչու ես այդպես
Ոչ երկրային ու դաժան:

Տե՜ս, արցունքի երկու կաթիլ
Կաթում են   ոտքերիդ մատներին,
Կարծես Քե՛զ եմ գտել,
Սե՜ր իմ…
Որպես վշտի փրկագին:

Աղոթքի երկու տող են շուրթերս
Երգում,
Սահո՜ւմ, բարձրանում քո մարմնով,
Տե՜ս, մի մեղու է զարմացած նայում,
Հորանջում ծույլ բերանով:

Ծնկե՜լ եմ, գրկե՜լ,
Հպվե՜լ աղոթքիս,
Չե՛մ ցանկանում հեռանալ,
Սե՜ր,
Քո լուսե շողն է ընկել մազերիս,
Որ հետո պետք է  չքանա…

Ս.Ումառ 

09.05.14 Երևան

понедельник, 29 июня 2015 г.

Ամպապաշտ

Ի՞նչպես պատահեց, որ հայտնվեցիր
Իմ հենց ա՜յն ժամին, երբ ձեռքերս պարզած
Փորձ էի անում ամպի մի կտոր պոկել
Երկնքից…

Պատահականությո՞ւնն էր իր
Պատահական լինելուց ձանձրացե՞լ,
Անգործ լինելուց թանձրացե՞լ,
Թե մի ինչ-որ անհայտ երևույթ էր
Իր կրակե անթևիկով
Գլուխ բարձրացրել…

Հայտնվեցի՜ր ու
Օրհնյալ լինի հայտնությո՜ւնդ…

Բայց ինձ բո՛ց չէր պետք քաղել երկնքից,
Որ կուլ տա՛մ, այրվե՜մ,
Այլ անշե՜ջ կրակ,
Որ ոտքերիս տակ
Զգամ ջերմությունդ ու առաջ քայլեմ…

…Դեպի ամպերը
Բա՜րձր, բայց հասանելի
Գեղեցիկ՝ չափի մեջ,
Ամպե՜րը…
որոնց սիրում եմ  բոլորից էլ շա՜տ,
Որոնց հպվելիս ինքս կորցնում եմ ի՜նձ
Ու հիացմունքից դառնում ամպապա՛շտ…

Օրհնյալ լինի հայտնությո՜ւնդ,  այն
Աննյութեղեն կառույցից, երբ
Փորձ էի անում ամպի մի կտոր պոկել
Երկնքից…

Ս.Ումառ-Հարությունյան


воскресенье, 28 июня 2015 г.

Մայրամուտների գույներ

* * *
Սովորեցրեցի քեզ
Մայրամուտների գույներին  նայել
Արևածագի տրամադրությամբ…

Չեմ կարող մեղքս թաքցնել`
Չսովորեցրեցի քեզ
Քղամիդդ հանելուց առաջ
զգուշացնել Նախապես …

Ինչպես զգուշացնում են օդերևութաբաները
անձրևի՜ց,
ձյունի՜ց,
փոթորկի՜ց,
աղետի՜ց
բնության ա՜յլ վտանգներից
շատ ժամեր առաջ…

Իսկ ով չի տեսել պոետի
դեմքը ապշահար,
Չի տեսել թե ինչպես
թեթևաբարո աչքերն անպակառ
դառնում են  խոնարհ երկու անցք դատարկ-
Նա չի էլ կարող
Մայրամուտների գույներին  նայել
Արևածագի տրամադրությամբ…

Քո մերկությունը՝
Խելագար պատկեր,
Գիշերվա մթում լուծված վարսերդ-
Պոետի համար կորուստ ցավաբեր
Ու
Արևածագի տրամադրությամբ
Մայրամուտների գույները ներկող,
Մարմնիցդ ժայթքող
Դեղի՜ն ու կարմի՜ր
Թիթեռնե՜ր
Թիթեռնե՜ր…

Հետո էլ ասում են պոե՜տ ես
Ուրեմն
Խե՜նթ ես…

Ախր ի՞նչու եմ խենթ,
Այդ ի՞նչ եմ արել,
Մի՞թե խենթություն է, որ ողջ տիեզերքի մեջ
Ամենագեղեցիկ,
ամենակատարյալ
Էակին՝ կին արարածին,
Ես կո՞ւռք եմ սարքել..

Եթե այդպես է թող որ լինեմ խենթ Ձեր ախտորոշմամբ
Ու
Մայրամուտների գույներին  նայեմ
Արևածագի տրամադրությամբ:


Ս.Ումառ-Հարությունյան


Վերջի՞ն Սեր կամ նույնն է ինչ Վերջին բանաստեղծություն


Ի՞նչու է այսքան ճնշում երկինքը,
Արդյո՞ք երկնում է մի նո՜ր
Մի նոր Բա՞ն,
Ի՞նչու է այսքան տխուր Լուսինը -
Փարթամ կնոջ փարթամ ստինքերի նման:

Մի՞թե նրանից, որ արևը շփոթվել ու
Մայր է մտել- ծածկվել  քո մարմնով-
Դանդա՜ղ ծորում է մածուցիկ շառագույնը
Ոտքերիդ  վրայով:

Մայրամուտն իր տեղն է փոխել -
Մի նո՛ր գույն երկնել քո մարմնից,
Մորեգույն մի թախիծ է իջել
Կիսափակ աչքերիս….

Ամոթի գրկում վա՛խն է մահանում՝
Դառնում Արևներ մտրակող ձիավար,
«Վերջին»  անունով մի սեր է ծնվում
(Կարծես մոտեցող պատահար:)

Տխո՜ւր է լուսինը՝ գիշերվա տե՛րը,
Ա՛րևն է քո մարմնում խենթանում,
Ծաղկում են անգամ մոլախոտե՜րը,

Աստվա՜ծ իմ,
Այս ի՞նչ է կատարվում …

Ս.Ումառ-Հարությունյան

Հունիս 2015 թ.
Արա լեռ

четверг, 25 июня 2015 г.

Քո ծնունդը



ԱԴԱՄ - Աստծո Դեմքով Արարված Մարդ 
ԵՎԱ - Երևակայությունից Վեր Արարած

Ձեռքը հղկում էր ներսից ու դրսից,
Ձեռքն Արարում էր ու օրն էր ուրբաթ,
Ու շունչ էր առնում արարիչ ձեռքից,
Կենդանանում էր մի նոր, մի նոր Բան:

Ձեռքը լավ գիտեր, որ այդ խառնուրդից
Ինքը կարարի,  գուցե տեսքով այլ
Ձեռքը լավ գիտեր, որ շիկահողից
Կծնվի ինքը`անունը Ադամ:
................................................................
Կերտված արձանը գեղեցիկ էր շատ,
Բայց քիչ էր նման իրեն ստեղծողին,
Կավամանում էլ ավելացավ կավ,
Ի՞նչ պետք է անի կավի կտորին:

Անցել էր ուղիղ երկու ժամ ու կես,
Կավը դարձել էր մի քիչ կամակոր:
Տիրոջ ուղեղում մի նոր միտք  ծնվեց
Ու ձեռքը նորից սկսեց մի նոր գործ:

Հղկում էր կավը, բայց միայն դրսից,
(Ներսից հղկելու ժամանակ չկար)
Ու հապշտապ հղկված կավի կտորից
Արարվեց մի նոր գեղեցիկ արձան:

Ու ժամն էր արդեն, գրված է այդպես,
Բոլոր սրբազան էջերում գրքի,
Որ տիրոջ կամքով, ձեռքով արարվեց
Երկու արձանիկ`տղամարդ ու կին:

Եվ առաջինը խոսեց այր-մարդը
Թե ո՞վ է ինքը ի՞նչ պետք է անի,
- Այսուհետ դու ես բնության զարդը,
Այսուհետ դա է օրենքն աշխարհի:

Դու նախահայր ես, անունդ՝ Ադամ
Դու՛ ես, որ սկիզբն ես մեծ Տիեզերքի
Ու ամեն թռչուն ու ամեն գազան,
Քո՛ առջև պետք է գլուխ խոնարհի:

Տերն աչքի տակով նայեց մյուսին,
<Հրաշք մարմին է,փոթորիկ ու հուր,
Ես ցավ կերտեցի Ադամի ուսին,
Շատ կատարյալ է, շտապեցի իզուր>:

- Իսկ ե՞ս, ո՞վ եմ ես Մեծ տիեզերքում,
Եվ ո՞վ պետք է ինձ գլուխ խոնարհի,
Ինձ չթողեցիք ոչինչ աշխարհում
Թող որ Ադամն էլ հենց ինձ խոնարհվի:

Ուրեմն այսպես, թե նա Ադամ է
Ես էլ կլինեմ Ադամի Մադամ,
Հոգնեցի արդեն ու բավական է
Գլուխս է ցավում քնելու գնամ:

Ու օրօրվելով ինչպես մի եղեգ
Անցավ այրերի մեջտեղով հպարտ
Դրախտի այգում լուսեղեն  ու մերկ
Քնեց  թզենու հսկա ճյուղի տակ:

Ձեռքը թափ տվեց Տերը զայրացած
Ձեռքից պոկվեցին կավե զույգ գնդիկ:
Մեկը սիրելու շնչով էր լցված
Մյուսը սիրվելու  շնչով  հագեցած:

Սիրելու շնչով լցված գնդիկը
Թռավ Ադամի կողոսկրին կպավ,
Սիրվելու շնչով լցված գնդիկը
Եղեգների մեջ ընկավ ու կորավ:

Ադամը կողին զգաց մի սուր ցավ,
Քաշեց ու փորձեց իր կողը պոկել,
Տերը, որ Տեր էր նա էլ զարմացավ
Չէ՞ որ նա այդպես չէր նախատեսել:

Իր պոկած կողը բռնած ձախ ձեռքով
Ադամը վազեց եղեգնուտը խիտ,
Կռացավ փորձեց սիրվելու շնչով
Անպայման գտնել կավե գնդիկին:

… Ու խեղճ Ադամը արցունքն աչքերին,
Եղեգների մեջ Տիրոջ դրախտում,
Սիրվելու շնչով կավե կտորին,
Դեռ մինչև օրս, փնտրում չի գտնում:

Ս.Ումառ



 



Հավատո՞ւմ եք, որ սիրտս այնքան է տա՜ք,

* * *
Հավատո՞ւմ եք, որ սիրտս այնքան է տա՜ք,
Որ կտաքացնի ճնճղուկների մի ամբողջ երամ,
Այնինչ ձմռանը պատուհանիս տակ
Ո՛չ ծլվլոց է լսվում և ո՛չ էլ խնդրանք…

Մի՞թե ձմռանը սիրտս էլ է սառչում
Քո խորհրդավոր լռության նման,
Տխրության խունկն է միալար ծխո՜ւմ                                       
Ու երազներս անում  ցիրուցան:

Եթե այդպես է՝ ատում եմ ձմեռը,
Նրա խստաշունչ ձեռքը կիսափակ,
Գարո՜ւն եմ ուզում, որ ճնճղուկները
Անվերջ ծլվլան պատուհանիս տակ:

… Ես հասկանում եմ ծտերի լեզուն,
(Աստվա՜ծ իմ, այս ի՞նչքան լեզուներ կան)
Բայց չեմ հասկանում ո՛չ ինձ ո՛չ Աստծուն
Եվ ի՞նչու է միշտ պատուհանս փակ…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

вторник, 23 июня 2015 г.

Կյա՜նք

* * *
Դանդաղ հեռանում եմ  քո բո’ւթ հարվածներից,
Մի՞թե չգիտես կյա՜նք, որ քո հարվածը 
Մորմո՛ք է ու ցա՛վ,
Մի՞թե տարիներս ապարդյուն մաշվեցին  -
Կյանքն ինձնից համառ դուրս եկավ:

Երազում էի ձյան մաքրությո՜ւնը,
Գիշերվա մուգ-կանաչ գույնե՜րը թովիչ,
Ճանապարհ էի գտել՝ երկնքի կապտագույնը…
Չհասկացա՛ թե ի՞նչ էր ուզում համառ կյանքն ինձնից:
Տվեցի կյա՛նք քեզ մտքերս ու հույզերս,
Մնացել է մեկ սի՜րտ, քո ձեռքով բզկտված,
Անունիդ դառնությունն է մնացել դեռ լեզվիս -
Կյա՜նք, ինձնից դու համառ դուրս եկար:

…Ինչ եմ ուզո՞ւմ, կյա՜նք, երբ գլուխս վայր դնեմ 
Անմիջապես չհեռանաս իմ մոտից,
Գլուխդ կախ մի քիչ կանգնի՜ր, թաց աչքերդ թող տեսնեմ,
Թող մի վերջի՜ն, վերջի՜ն անգամ  համոզվեմ,
Որ քեզ նման ես էլ համառ եմ եղել…

Ս.Ումառ-Հարությունյան


понедельник, 22 июня 2015 г.

Ջութա՛կ եմ զգացմունքի մատներով լարած

* * *
Ես ընդունո՛ւմ եմ, որ մի գործի՛ք եմ
Զգացմունքի այրվող մատներով սարքված,
Զգո՜ւյշ,  
Կարող է հանկարծ կոտրվե՛մ
Ու մնամ այդպես կոտրված:

Հիմա ապրում եմ ժամանակի մեջ,
Որը  ի՜մը չէ ու լինել էլ չի՛  կարող,
Ո՜չ էլ կարող է ինչ-որ բան անել -
Ո՛չ անցյալ հերքել,  ո՛չ ճնշել կարոտ:

Կգա ժամանակ ու կկործանվի
Եվ այս լեգենդը գործիք լինելու,
Հոգիս ինքնակա՜մ, հրաշքով վայրի՛
Պարեր կպարի Մեծ տիեզերքում:

Գործիք լինե՞լս - սխալ չհասկացվեմ՝
Ջութա՛կ եմ զգացմունքի մատներով  լարած,                                      
Զգո՜ւյշ, 
Կարող է հանկարծ կոտրվեմ
Ու մնամ այդպես կոտրված:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

Հունիս-2015
Երևան


Խմեցի՛նք կուրուստի կենացը

Կորցրեցի՜նք՝
Խմեցի՛նք կուրուստի կենացը,
Գտա՜նք,
Նորի՛ց խմեցինք կուրուստի կենացը,
Ապրո՜ւմ ենք՝
Խմում կուրուստի կենացը…
Ի՞սկ մնացածը…

Մնացածով էլ խմում ենք հիշողության կենացը:
Ո՞վ կհասկանա պոետի նիստուկացը…

Պոե՜տը

Այդ ի՞նչպես եղավ, որ մի բանաստեղծ
Սիրե՜ց, տարվեց քեզ նման  կնոջով,
… Գինո՜վ էր հարբած, սիրելի՜ս, գինո՜վ,
Ուրիշ բան թող  չանցնի քո մտքով:

Այդ ի՞նչպես եղավ -  գրեց քո մասին.
« Կյանքի հողմերից կփրկեմ ես քեզ..»
…Գինո՜վ էր հարբած,, խոսո՛ւմ էր գինին,
Պոետի հոգու հետ գործ չունես…

Նուրբ կրծիքիդ մասին աղո՜թք էր գրում,
Սաղմոսներ՝ լո՜ւյսի, ծաղիկների ալ,
…Լո՜ւռ էր պոետը, գինի՛ն էր խոսում,
Դե փորձի՜ր պոետին հասկանալ:

Փնջեր էր արել  իր կարոտներո՜վ ,
Հա՛տ-հա՛տ ընտրելով տառապանքներից,
… Գինո՜վ էր հարբած, սիրելի՜ս, գինո՜վ,
Ու  դու հեռացար պոետից…

Մի օր էլ գրեց թե «Ես Առանց քեզ,
չեմ կարող ապրե՜լ, եկավ իմ հե՜րթը»         
… Ընկավ ու սիրտը պոետի կանգնեց,
Այդ օրը գինով չէր պոետը:

Ս.Ումառ-Հարությունյան


Սերն անժամանակ

* * *
Սե՜րը սե՛ր չէ, երբ ծնվում է
Անժամանակ…
Շա՜տ նման է
ժայռի ամուլ ծերպից մի կերպ
գլուխն հանած,
Անօգնական փոքրիկ ծաղկի…
Ու կանչերը գարնանային անձրևներին
Հանձնվում են աշնան հազի չո՜ր ձայներին…

Ստորոտից էլ ժայռի ծայրը բարձրանալու
Ուժ չունեցող Սոխակին Հի՛ն-
Լավն ու վատը այս աշխարհի
Վաղուց արդեն պետք չե՛ն գալիս…

Սե՜րը, սե՛ր չէ երբ ծնվում է
Անժամանակ…

Ա՜յն ժամանակ, երբ
Ինչ-որ մեկն արդեն հաշտված պարտության հետ-
աշնան թևին քարշ է գալիս,
Իսկ մյուսը դեռ դուրս չեկած մոր արգանդից
Դուռն է բացում երազանքի,
Ձայն է տալիս
Ծա՜ռս եղած հոգուն հրակ…

Սե՜րը սե՛ր չէ, երբ ծնվում է
Անժամանակ…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Փորձությո՞ւն

* * *
Դո՞ւ ես ինձ տանում հերթական փորձության
(Հուսա՜մ)
Թե՞ ես եմ մի վերջին անգամ փորձ անում
Համոզվելո՛ւ,
(Ինչո՞ւ չէ, գուցե նաև ինքս ինձ խաբելու)
Որ կա՜ս, ուղղակի մոռացե՜լ ես
Կամ անտարբե՜ր ես…

Անտարբերությո՞ւնն էլ այսքա՜ն անտարբե՞ր…

Մի մարդու հանդեպ, որը չի սիրում խնդրե՛լ,
Որը միշտ վերցրել է ի՛ր հասանելիքը
Ո՛չ պակաս և ո՛չ էլ ավել:
Հասանելիքն էլ եղել է միայն
Արցունքներ տխրության-սգի
(Հանուն արդարության մի քիչ էլ կրքի)
Ու բավարարվե՜լ…

Դե ուրեմն ի՞նչ,
Նորի՞ց փորձ անենք-
Ես՝ քայլեմ դեպի քեզ,
Դու՝ ետ քայլ անես,
Այնքան մինչև իմ և քո միջև միջմոլորակային
Տարածությունը,
Մեկ  այլ հարթության մեջ
Նորի՞ց քննարկենք…

Տարաձայնություննե՜ր,
տարածություննե՜ր…

Անտարբերությո՞ւնն էլ այսքա՜ն անտարբե՞ր…

Ս.Ումառ-Հարությունյան


Երբ աշխարհը խե՛լքն է գցում

* * *
Երբ աշխարհը խե՛լքն է գցում
Ու քո դռնով դուրս գալիս,
Նա քեզնի՛ց չի հեռանում
Նա փախչում է իրենից:

Դու մնում ես առանց աշխա՜րհ
Թախիծի խորթ ձեռքերում,
Եկեղեցու ներսի նման
Խորհրդավոր ու տխուր:

Օրե՛րդ ես հիշում անցած,
Ապրո՛ւմ ես հին օրերով
Ու վարգո՜ւմ են աչքիդ առաջ
Ինչ-որ ձիեր խելացնոր:

Անսա՜նձ, անթա՜մբ մի քիչ խելա՛ռ
Երամակն իր ոտքերով
Տրորում է սիրտդ հպարտ ու
Երազներդ բոլոր…

…Երբ ետ չի՛ գալիս աշխարհդ,
Ի՛նքդ ես թռչո՜ւմ նրա մոտ,
Դա՛ է վերջին ճանապարհդ
Եթերայի՜ն ու ցավոտ…




Գիտե՜մ, գիտեմ

Գիտե՜մ, գիտեմ որ
Կգա ժամանակ,
Որ մատներս էլ չեն կարողանա
Ոչ գրի՛չ բռնել և ո՛չ էլ մատիտ,
Չե՜մ պատկերացնում թե ի՞նչպես պետք է այսօրվա նման
Աչքերիս առաջ  անունդ գրեմ
Հազար ու հազար անգամ :

Գիտե՜մ, գիտեմ որ
Կգա ժամանակ…

Փորձ արեցի սեփական
սիրտս պատռել ու մտնել,
սրտիս պատերին ինչ որ կերպ
անունդ գրել,
Սիրտս լցված էր լոկ քո անունով,
Քո անվան նույնիսկ մեկ տառի համար
Ես տեղ
Հավատա չգտա:

Գիտե՜մ, գիտեմ որ
Կգա ժամանակ,
Պատկերացնո՞ւմ ես արդյոք
Որ մատներս էլ չեն կարողանան
Ոչ գրի՛չ բռնել և ո՛չ էլ մատիտ,
Հավատա՛ իրո՜ք
Կլինեմ հանգիստ…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Գիշերային ձայն



* * *
Երբ մտնում ես տուն
(Հարազատ մի բան)
Վառում ես լույսը
(Լույսը չի կարող սպանել լռությանը)
Ու մի կարծես այլ տեսակի լռություն
Քեզ բարևում է իր բառերով

Նայում ես հայելուն՝
Դու մենակ չես՝ քեզ հետ ես ինքդ
Էլ ի՞նչ մենություն

Դու ես, լույսը, հայելուց մի  հայացք քեզ նայող
Եվ
Ինչ-որ տեղ թաքնվելու փորձ անող
Ճշմարտությունը –
Աչքիդ բիբի մեջ

* * *
Մանկամիտ են եղել
Քո բոլոր պատկերացումները պատռելու մասին-
Պատռել էջ,
Օրագիր,
Սիրտ,
Դուր չեկող շրջազգեստ…
Հետո՞

…Էությունդ պատռվելուց հետո հասկացել ես, որ
Մանկամիտ են եղել
Քո բոլոր պատկերացումները

Ս.Ումառ-Հարությունյան















Տրիոլետ

* * *
Երբ Մերկուրին է Լուսնի հետ «Կույս»-ում
Թևավոր աստղերը երգեր են երգում,
Անթև աստղերն էլ գետնին են ընկնում,
Երբ Մերկուրին է Լուսնի հետ «Կույս»-ում:

Միլիոն ու միլիոն Սրտեր երազում
Կարմիր բաշերով ձիեր են տեսնում…
Երբ Մերկուրին է Լուսնի հետ «Կույս»-ում,
Երբ քո երազի ձիուն ես փնտրում:


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Այդ ի՞նչ ուժ կա քո մեջ,

* * *
Այդ ի՞նչ ուժ կա քո մեջ,
Ո՜վ կինարմատ  արարած,
Որ ունակ է արթնացնելու հրաբուխները հանգած…
Որ կարող է չարին գույն տալ՝ կապույտ կամ էլ վարդագույն,
Բարին սարքել խնդություն կամ տխրություն
Ու իր այրող լավայի մեջ
Տղամարդուն սարքել շուն,
Սարքել առյո՜ւծ,
Նապաստա՜կ,
Բուի նման իմաստուն,
Վագրի նման կատաղած,
Ավանակի նման հեզ…

Դո՛ւրս արի կի՛ն քո պատյանից
Տե՛ս թե ինչե՜ր ես արել
Ադամորդու կամքի հետ…

Մի Մեծ պոետ գրեց այսպես.
« Մարդ կա աշխարհն է շալակած տանում…»
Չմանրացավ, նա շա՜տ էր Մեծ, որ բացատրեր -
Կի՛նն է  աշխարհը շարժում…
Շարունակեց, որ մարդ էլ կա
Ելե՛լ է շալակն աշխարհի,
Ինքն Ադամորդի էր, չէր կարող գրել,
Թե  Կինն է Ադամին  բարձրացրել՝
Դրել շալակն աշխարհի…

Դեռ շատ վաղո՜ւց էր, որ կինն իր լեզվով
Համոզեց Ադամին դրախտում,

Իսկ մենք՝ ադամորդիքս, իրար խաբելով
Մեզ տերեր ենք կարծում աշխարհում…

Ս.Ումառ-Հարությունյան


четверг, 18 июня 2015 г.

Պոե՜տը

Կորցրեցի՜նք՝
Խմեցի՛նք կուրուստի կենացը,
Գտա՜նք,
Նորի՛ց խմեցինք կուրուստի կենացը,
Ապրո՜ւմ ենք՝
Խմում կուրուստի կենացը…
Ի՞սկ մնացածը…

Մնացածով էլ խմում ենք հիշողության կենացը:
Ո՞վ կհասկանա պոետի նիստուկացը…

Պոե՜տը

Այդ ի՞նչպես եղավ, որ մի բանաստեղծ
Սիրե՜ց, տարվեց քեզ նման  կնոջով,
… Գինո՜վ էր հարբած, սիրելի՜ս, գինո՜վ,
Ուրիշ բան թող  չանցնի քո մտքով:

Այդ ի՞նչպես եղավ -  գրեց քո մասին.
« Կյանքի հողմերից կփրկեմ ես քեզ..»
…Գինո՜վ էր հարբած,, խոսո՛ւմ էր գինին,
Պոետի հոգու հետ գործ չունես…

Նուրբ կրծիքիդ մասին աղո՜թք էր գրում,
Սաղմոսներ՝ լո՜ւյսի, ծաղիկների ալ,
…Լո՜ւռ էր պոետը, գինի՛ն էր խոսում,
Դե փորձի՜ր պոետին հասկանալ:

Փնջեր էր արել  իր կարոտներո՜վ ,
Հա՛տ-հա՛տ ընտրելով տառապանքներից,
… Գինո՜վ էր հարբած, սիրելի՜ս, գինո՜վ,
Ու  դու հեռացար պոետից…

Մի օր էլ գրեց թե «Ես Առանց քեզ,
չեմ կարող ապրե՜լ, եկավ իմ հե՜րթը»         
… Ընկավ ու սիրտը պոետի կանգնեց,
Այդ օրը գինով չէր պոետը:

Ս.Ումառ-Հարությունյան


вторник, 16 июня 2015 г.

Սերը ստեղծագործ …

* * *
Զայրացե՛լ է,
Ցնծացե՜լ է,
Դառնացե՜լ է,
Հասկացե՛լ է, որ
Հասկակալե՜լ է…

Հիմա մի քիչ վշտացե՜լ է,
Գուցե սերս ծերացե՞լ է …

Սերը ծերացա՞ծ, չի՛ լինում այդպես,
Այն միշտ էլ թա՜րմ է՝
Ցողի նման վաղորդյան,
Նույնիսկ, երբ որ ձյունն է ծածկում
Տարիներդ և
Մարմինդ հուրհրան…

Զայրացե՛լ է,
Ցնծացե՜լ է,
Դառնացե՜լ է,
Հասկացե՛լ է, որ
Հասկակալե՜լ է…
Հայտնաբերել է մի Նոր մոլորակ,
Գտել իր տարրերը,
Գույնե՜րը,
Ձևե՜րը,
Ապրելո՛ւ…
Ապրեցնելո՜ւ…իրավունք ունեցող
Սերը ստեղծագործ …


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Տունս ամպերում

* * *
Մի՛ կասկածիր,
Ու ցավ մի՛ ապրիր,
Ո՛չ խնդության պահին,
Ո՛չ տխրության,
Մի՛ խնդրիր, այլ պահանջի՜ր,
Պահանջի՛ր, որ  քո՜նը դառնամ:

Որ սարքեմ իմ տո՛ւնն ամպերում,
Որտեղից երևա պատուհա՛նդ,
Որ ամե՜ն առավո՜տ, իրիկո՜ւն,
Աչքե՜րս լինեն պահապա՛նդ:

Որ քնքշությունդ սեղմե՜մ իմ կրծքին,
Որ վա՛խդ թաքցնեմ  իմ սրտո՜ւմ,
Որ ամեն վայրկյան հայացքի՜դ,
Հայացքս համբուրի  երկնքում…

Մի՛ ճչա  խո՜ւլ ու մոլո՜ր,
Ես ծանոթ եմ և քո՛ և ի՛մ ցավերին,
Կտեսնես դու ինձ ամեն օ՜ր,
Երբ տունս հենվի ամպերին…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Խենթ եմ եղել

Է՜հ, չկա՜ս,
Գուցե չես կարող լինե՞լ,
ընկերացել եմ ես ինքս ինձ հետ,
Է՜հ, ի՞նչ անեմ՝
Այդպե՜ս եմ սիրել…
(Միշտ ծիծաղե՜լ ես, ինձ անվանել «խենթ»)

… Սպասո՜ւմն աչքերիս մեջ, որ ե՛րգ էր,
Քարացել է հայացքիս նման,
Կարոտներս արձանացել են -
Դարձել մախրագույն ծիածան:

… Եվ սպասելով ես գնում եմ՝  փախչելով
Հույսի աչքերից,
Խենթ եղել եմ, գիտե՜մ
Գիտե՜մ ,
Խենթ էլ կգնամ աշխարհից…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

понедельник, 15 июня 2015 г.

Արի՜ Անտարբերություն խաղանք, Կյա՜նք,


Արի՛ Անտարբերությո՜ւն խաղանք,
Կյա՜նք,
Ես լինեմ մանո՜ւկ,
Դու՝ փորձված վհո՛ւկ, կամ մի պառավ կին,
Միայն խնդրո՜ւմ եմ եղիր մի քիչ զգո՜ւյշ,
Որ չարյունոտես նորից իմ հոգին…

Անտարբե՜ր եղիր, բայց մի՛ կերակրիր
Խաղերով քո սին,
Մի՛ փորձիր կրկին իմ հին ցավերը
Դնել իմ ուսին,
Ջնջի՛ր ճակատիս խարանված մերժումդ:
Ես էլ կլինեմ անտարբեր մի քիչ՝
Չե՛մ ծաղրի տարի՜քդ
Չե՛մ տա անունդ…

Արի՜ Անտարբերություն խաղանք, Կյա՜նք,
Զբաղվենք մի բանով, ու գուցե այդպես
Իրար  մոռանանք…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

воскресенье, 14 июня 2015 г.

Օրերը մեր կորցրած

* * *
Ո՞ւր են գնում արդյոք
Օրերը մեր կորցրած,
Ախր ինչո՞ւ այսպես
Անտարբեր դարձանք…

Կորցրած օրերի պես-
Կորցրեցի՜նք մեզ,
Չներեցինք իրար ո՛չ շփոթվածություն
Ո՛չ էլ երկմտանք,
Ախր ինչո՞ւ այսպես
Անտարբեր դարձանք…

Չէ՞ որ ամեն խնդիր,
Ամեն հանգույց ու հարց ունի պատասխան,
Ի՞նչ պատահեց մեզ,
որ կանգնեցինք հանկարծ…

Կյանքի վայրի  ռի՛թմը – կյա՛նքը կարճացրեց,
Լուծո՜ւմ չգտանք…
Արև չտեսած ծաղիկների պես
Կորանք անսահմանության 
սահմանների մեջ:
Չիմացանք խոնարհվենք հողի՞ն թե՞ ձգվենք վերև,
Ախր ինչո՞ւ այսպես
Դարձանք անտարբեր …

Մեր ափերում՝ ճերմակ թախիծ,
Կարոտներ՝ կաղապարով մութ…

Մեր Համբերությունը
Դարձավ սովորույթ…

Ո՞ւր են գնում արդյոք
Օրերը մեր կորցրած,
Ախր ինչո՞ւ այսպես
Անտարբեր դարձանք…

Ս.Ումառ-Հարությունյան
13.06.2015 թ.
Երևան


четверг, 11 июня 2015 г.

Քահանայի կատուն



Կատուն, որի անունը ոչ ոք չգիտեր, անհասկանալի գույնի կատու էր՝ գազարագույն ու սև աչքերով:
Մի ժամանակ ապրում էր ողորմածիկ Արեգնազի տան նկուղում, բայց երբ տիրուհին մահացավ, երբ չգիտես թե որտեղից հայտնվեցին բազմաթիվ ազգականներ ու հոգեհանգստի սեղանից սկսվեցին տան հանդեպ ունեցած վեճերը՝ ազգակցական առաջին երկրորդ, երրորդ կարգի, կատուն հասկացավ, որ իրեն կամ դուրս են անելու կամ կամ էլ հանձնեն ինչ որ լաբորատորիայի:
Փախավ տանից ու հայտնվեց իր գույնի մի «Մոսկվիչ» ավտոմեքենայի մոտ՝ գյուղի միակ փոքրիկ եկեղեցու ետևի բակում:
Քահանան, որը ռեալ հավատացյալ էր, նկատել էր կատվին, որ գիշերները քնում էր մեքենայի մեջ, բայց չգիտես ինչու չէր խառնվում նրա կյանքին մինչև այն պահը, երբ մի օր կատուն փորձ արեց մտնել եկեղեցի:
Մտավ:
Այդ օրվանից սկսվեց նրանց՝ Աստծո կողմից տված երկու արարծների մտերմությունը:
Քահանան ուր որ գնար՝ թաղում, հարսանիք, կնունք կատուն ետևից գնում էր ու միշտ նստում քահանայի ծնկներին, երբ քահանան ինքը նստում էր:
Գյուղացիներին դուր չէր գալիս կատվի ներկայությունը, բայց ամեն անգամ լսում էին քահանայի միակ պատասխանը.
- Տիրոջ տվա՜ծն է, ինչպես տվեց այնպե՜ս էլ կվերցնի:

Մի հինգշաբթի օր էր, անհասկանալի ինչպես բոլոր հինգշաբթի օրերը, երբ եկեղեցու բակում, ծառից մի վիրավոր ճնճղուկ ընկավ գետնին:
Փորձ արեց թռչելու, չստացվեց, դա չվրիպեց բնածին որսորդի կարգավիճակով լույս աշխարհ եկած կատվին, որը մի ոստյունով փորձեց հասնել ու բռնել ճնճղուկին:
Ճնճղուկի հուսահատ վերջին փորձը պսակվեց ծառի ամենացածր ճյուղին հայտնվելը:
Կատուն էլ բարձրացավ ծառը, թռչակը մի ճյուղ էլ բարձրացավ, կատուն ետևից, հետո նորից մինչև համարյա ծառի կատարը, կատում էլ ետևից ու երբ թռչակն ընկավ ծառից,  կատուն մի այնպիսի վայնասուն բարձրացրեց, որ ձայնից քահանան դուրս եկավ եկեղեցուց ու հասկացավ, որ նա չի կարող իջնել:
Փորձ արեց բարձրանալու, բայց հասկացավ, որ անիմաստ է, ճյուղերը չեն դիմանա:
Կատվի աղիողորմ կանչերը եկեղեցու բակ հավաքեցին գյուղացիներին:
Ըստ հայկական ավանդական սովորությունների սկսվեց խորհուրդների տարափը:
- Տե՜ր Հայր, զանգերը խփի՛ր, վախից մի կերպ կիջնի:
- Քաղաքից հրշեջ մեքենա կանչենք, աստիճանով:
- Քարո՛վ խփենք, վախից կընկնի, կատուները չեն սատկում ընկնելուց:
- Մի երկար փայտ բերենք դեմ տանք ճյուղին, թո՛ղ իջնի:
- Չէ՜, անկյունը, փոքր կլինի, չի՛ կարող:
Կատուն շարունակում էր ականջ ծակող ձայով մլավելը:
- Տիրոջ տվա՜ծն է, ինչպես տվեց այնպե՜ս էլ կվերցնի:
Քահանան բարկացած նայեց վերջին խորհուրդ տվողին, որը դեմքը թաքցրեց մեկ ուրիշի մեջքով:
- Հրե՜ն, Ենոքը գալիս է, մի բան կգտնի:
Ենոքը գյուղի ամենասրամիտ մարդն էր ու ամենաերկար բեղ ունեցողը:
Մոտեցավ, իր տեղն իմացողի լրջությամբ, առանց բարևելու, պտտվեց ծառի շուրջը, բեղի տակ մի հատ  «Հը՜մ»  արեց ու դարձավ քահանային:
- Պարան ունե՞ս, Տեր Հայր, - լուրջ դեմքով բարձր հարցրեց Ենոքը:
- Ի՞նչ անի, գնա կախվի՞, - սրամտեց մեկը ու շարժեց հավաքվածների ծիծաղը:
- Մեքենայում կա, որ ի՞նչ:
- Հանգույց ենք անում, գցում ճյուղին ու քաշո՜ւմ կպցնում գետնին, էլ ի՞նչ:
- Ա՛յ քեզ Ենո՜ք, դե՜ սրամիտն ուրիշ է, էլի՜:
- Հա էլի՜…
Քահանան վազեց դեպի իր «Մոսկվիչը»:

Եկեղեցու հարևանությամբ ապրում էր աշխարհագրության ուսուցչուհի, Արզումանի աստվածավախ այրի Երանուհին՝ իր չորս տարեկան Մարիամիկի հետ:
Բաց պատուհանից երևում էին հավաքված մարդիկ ու եկեղեցու բակում կատարվելիքը:
Անընդհատ խաչակնքելով Երանուհին ինչ որ բան էր շշնջում, երբ լսեց  երեխայի լացակումած ձայնը:
- Մա՜մ, ո՞վ է լաց լինում, արի՜:
Մայրը մոտեցավ, գրկեց երեխային ու նորից եկավ պատուհանի մոտ:
- Այ անիծվե՜ք դուք, անիծվե՜ք, բա՞ Աստծու տված արարածին կտանջեն այդպես, վա՜յ չունենամ ձեզ…
- Մա՜մ, ի՞նչու է լաց լինում փիսիկը, փիսիկ եմ ուզում, ա՜յ նրանից, որ լաց է լինում:
- Կունենաս Մարիամիկ ջան, կունենա՜ս, աղոթիր Աստծուն, ոնց ես եմ սովորեցրել ու քեզ Աստված կտա, հագնվի՜ր, մոտեցիր Ատվածամոր նկարին ու ինչպես որ սովորեցրել եմ, հիշո՞ւմ ես չէ:

Երրորդ փորձից Բուդաղյան Հրաչի փեսա Ավագին հաջողվեց պարանն իր հանգույցով գցել ճյուղի համապատասխան տեղը:
- Փա՜ռք Աստծո,- միաժանակ լսվեց հավաքվածներ ձայնը:
 Քահանան ու Բուդաղյան Հրաչի փեսա Ավագը սկսեցին քաշել պարանը:
Ճյուղն ընդամենը մի քսան սանտիմետր իջավ, իսկ կատվի ձայնն ավելի աղիողորմ դարձավ:
- Ա՛յ գեղացիք, ի՞նչ եք կանգնել, ձեռք գցեք:
Հինգ տղամարդով չկարողացան ճյուղը կախել ցած:
- Հը՞, Ենոք, հիմա ի՞նչ կասես:
- Տե՛ր հայր «Մոսկվիչը»  խոդ տո՛ւր, մոտեցրու, կապենք ավտոյից:
- Ա՜յ քեզ Ենոք, դե սրամիտն ուրիշ է էլի՜:
Երբ մեքենան մոտեցավ, գյուղի ավտոմեքենաներից ամենալավ գլուխ հանող, Թանաքուտողանց Պետրոսի ձեռքերով պարանը կապվեց մեքենայի ետևի մասից:
- Դե, ինչպես կասեր մեծն Գագարինը «Գնացի՜նք», մենակ թե Տեր Հայր, դանդա՜ղ, հավասարաչա՜փ, - Ենոքը գոհ, հպարտ  հայացքով նայեց հավաքվածներին:
Քահանան գլխով արեց ու մեքենան սկսեց շարժվել:
Ճյուղը սկսեց տեղի տալ ու դանդաղ սկսեց մոտենալ գետնին:
Ծափերի ձայնը խլացրեց կատվի խելահեղ մլավոցը:
Երբ մնացել էր մի երկու մետր ճյուղը գետնին հասնելու, պարանը կտրվեց…
Ճյուղը Գագարինի տիեզերք թռնելու սկզբնական արագությամբ վերադարձավ իր տեղն ու կատվին շպրտեց…

Կատուն օդում մի քանի պտույտ անելով աշխարհագրության ուսուցչուհի, Արզումանի աստվածավախ այրի Երանուհու պատուհանից ընկավ ներս…

Ս. Ումառ-Հարությունյան
12.06.15 թ.

Երևան