суббота, 29 марта 2014 г.

"Երևանյան օրեր" շարք օր չորորդ

* * * 

Աղքատները դեմք չունեն:
Դեմքերը մաշվել գնացել են, թողնելով հետքեր:
Բայց դեռ հայացքները մնում են և եթե չես ուզում ինքդ քեզ նվաստացնել քո աչքերում, ապա պետք է բաց չթողնես այն հայացքները, որոնք քեզ շատ բան կասեն:

… - Պապ, ես լավ հիշում եմ, դրել եմ այստեղ, «Գարուն» ամսագրի մեջ, գիտե՞ս որ արդեն երրորդ ամիսն է հավաքում եմ, կոշիկ չունեմ, անհարմար եմ զգում մի տեղ գնամ:
- Անի ջան, լա՛վ նայիր, ես մորդ գերեզմանով եմ երդվում, չեմ վերցրել, համ էլ գիտես որ արդեն չեմ խմում, ինչքան ժամանակ է:
- Պապ, գոնե գերեզմանով չերդվեիր,- լաց է լինում:
- Վաղը, մյուս օրն էլ մամայի մատանին կանհայտանա, իմ մի քանի մելքեորի զարդերը, հետո էլ տունը կդնես գրավի… բա դու հա՞յր ես, ոչ աշխատում ես, ոչ…
Ապտակը շառաչես դստեր երեսին:
Ուշ հասկացավ, որ սխալվեց, բայց դե արդեն ետ չես վերադարձնի ժամանակը:
Առավոտյան մի թղթի կտոր տեսավ սեղանին.
«Ինձ չփնտրես, ապրիր ինչպես հարմար ես գտնում»:
Երկար փնտրեց հեռու, մոտ հարազատների մոտ, բայց անարդյունք:
Հետո պատահաբար իմացավ, որ մեկնել է Դոնի-Ռոստով՝ քեռու մոտ:
Փորձեց կապ հաստատել հեռախոսով, բայց աներձագը վիրավորեց ու արգելեց զանգել:

Կոնսերվատորիայի դիմացի այգու նստարանին գրքեր են շարված:
Վաճառողը քիչ այն կողմ, ծառին հենված ծխում է:
Էժանագին ծխախոտի ծուխն անտանելի է:
Հագին մաշված բաճկոն է, ճմրթված, որի վերևի գրպանի մոտ երևում է դեռ նախնադարից կպցրած ու այդպես էլ չպոկած մի կրծքանշան:
Մոտեցա ավելի շատ կրծքանշանին քան նրան նայելու համար:
- Լուցկի ունես չէ՞, կամ էլ կպցնեմ:
Անխոս մեկնում է լուցկու տուփը:
Կրծքանշանի վրա գրված է "Участник ВДНХ":
Ինժեներ է եղել երևի:
Այն ժամանակ դժվար էր նման տեղերում մասնակցելը:
- Մի բան վաճառվո՞ւմ է, - մի բան աելու համար եմ ասում:
- Քիչ-միչ, հիմա ո՞վ է գիրք առնում:
Կարդում եմ գրքերի վերնագրերը:
Մոտ երեսուն-քառասուն տարվա գրքեր են, շատերի վերնագրերը ծանոթ:
- Ի՞նչ գիրք գնեմ, ի՞նչ խորհուրդ կտաս:
Աչքերի մեջ վիրավորանք եմ նկատում ու շարունակում:
- Գիշերները քունս չի տանում, մեկ-մեկ կարդում եմ, օգնում է:
- Այ սա՛ վերցրու,- ցույց է տալիս «Առաջին մարդը տիեզերքում» վերնագրով գիրքն ու շարունակում:
- Մի հինգ էջ կկարդաս ու կքնես, ցանկացած քնաբերից լավ է, անվնաս օրգանիզմին:
- Իսկ ինչ արժե,- մոտս ընդամենը 1000 դրամ է ու հաստատ կզրկվեմ ճաշելու հաճույքից:
- Երեք հարյուրով կտամ:
Հրաժարվելն անհարմար էր, բարձրացրեցի գիրքը ու տեսա որ տակն էլ գիրք կա՝ Վ.Պետրոսյանի «Անի Դեղատուն»-ը: «Մի տես է ինչքան եմ ման եկել, հարցրել:»
- Իսկ սա ի՞նչ արժե:
- Դա թանկ է, աղջկաս սիրած գիրքն է, յոթ հարյուր դրամ, վերցնո՞ւմ եք, իսկ քնաբերը չեք ցանկանո՞ւմ:
Մեկնում են հազար դրամանոցը, երթուղայինի փող կմնա, տուն կհասնեմ:
Լուռ, խմող մարդուն հատուկ դողացող մատներով մեկնեց մանրը՝ երեք հարյուր դրամը ու երբ ձեռքիցս ուզում էր վերցնել «Առաջին մարդը տիեզերքում» գիրքը, գիրքը ձեռքից վայր ընկավ:
Գրքի միջից գետնին թափվեցին չորս հատ հիսուն դոլարանոց թղթադրամներ:

* * *
- Երևում է ինձ նման բախտ չունես, վերցնեիր էլի քնաբերը,- հավաքում է թղթադրամները:
- Համ ինձ լավ կլիներ, համ քեզ: Վերջին հազարանո՞ցն էր որ տվեցիր: Մի նեղսրտիր, վերցրո՛ւ:
Պարզում է գտնված հիսուն դոլարանոցներից մեկը:
- Անկեղծ, մաքուր սրտով եմ առաջարկում:

Դեմքը դատարկ է, թափանցիկ:
Թափանցիկ դեմքում պարզ երևում են մահացած հայ մտավորականներ խավի կերպարները, իսկ հայացքո՞ւմ… հայացքում մոլեգնում է ցավի ու վիրավորանքի կատաղած փոթորիկը:
Աղքատները դեմք չունեն:

Դեմքերը մաշվել գնացել են, թողնելով հետքեր:

Комментариев нет: